Van PSD2 naar PSD3 en FIDA: een blik vooruit op de te verwachten wijzigingen

De Europese markt voor betalingsdiensten is de afgelopen jaren sterk veranderd. Er worden steeds meer elektronische betalingen gedaan en nieuwe Fintechs schieten als paddenstoelen uit de grond. Om het pakket aan regels aan te passen aan de voortdurende digitale transformatie, heeft de Europese Commissie (EC) zich gewijd aan een uitgebreide review van PSD2. Hiervoor heeft de EC input vergaard van belangrijke stakeholders, waaronder de European Banking Authority en het Nederlandse Ministerie van Financiën. Uit de reacties van stakeholders was al af te leiden dat een herziening van PSD2 kon worden verwacht en in welke richting deze zou gaan.

Waarom een herziening van PSD2?

Op 28 juni 2023 heeft de EC ook daadwerkelijk een nieuw pakket aan regels voorgesteld voor het verder moderniseren van betaaldiensten en de financiële sector. Het doel van die regels:

• de veiligheid van consumenten verbeteren;
• de concurrentie in elektronische payments bevorderen; en
• consumenten in staat stellen om hun data veilig te delen, waardoor ze toegang krijgen tot een breder scala aan betere en goedkopere financiële producten en diensten.

Deze doelstellingen rijmen met de doelstellingen van PSD1 en PSD2. Intussen zijn dan ook stappen in de goede richting gezet. Toch werden de doelen niet allemaal, niet volledig en niet in elke lidstaat behaald. Een ambitie die dan ook vrijwel altijd terugkeert in Europese regelgeving is om de regels die gelden in de verschillende lidstaten verder te harmoniseren.

Een terugkerende ambitie in de Europese regelgeving is om de regels die gelden in de verschillende lidstaten verder te harmoniseren.

Zo heeft PSD2 weliswaar geleid tot een meer uniforme en eenduidige markt voor betaaldiensten, maar waren er verschillen in implementatie, toepassing en handhaving tussen de verschillende EU-lidstaten. Dit is deels een gevolg van de ‘D’ in PSD2, die staat voor ‘Directive’ (Richtlijn). Doordat PSD2 een richtlijn is, moet deze worden geïmplementeerd in nationale wetgeving alvorens deze kracht heeft in de verschillende lidstaten. Dit leidt vrijwel altijd tot variaties in de nationale jurisdicties.

Van richtlijn naar verordening

PSD2 bood de lidstaten op een aantal onderdelen, zoals bij het verbod op surcharging, enige vrijheid bij de implementatie. Voor meer uniformiteit in het legal framework is het echter wenselijk dat er meer duidelijkheid komt over de implementatie en dat ruimte voor eigen invulling tot een minimum wordt beperkt. Met de nieuwe set aan regels wordt hierin een belangrijke stap gezet. Zo wordt de ‘D’ van PSD2 gedeeltelijk vervangen door een ‘R’. Deze ‘R’ staat voor ‘Regulation’ (Verordening) en kennen we bijvoorbeeld uit de GDPR. Zo’n verordening geldt rechtstreeks en behoeft geen implementatie in nationale wetgeving, waardoor verschillen tussen lidstaten worden beperkt.

Het voorstel van de Europese Commissie is, in tegenstelling tot PSD2, dan ook opgeknipt in drie delen:

1. Richtlijn betreffende betalingsdiensten en e-gelddiensten in de interne markt (PSD3)
2. Verordening betreffende betalingsdiensten in de interne markt (PSR)
3. Verordening betreffende een kader voor financiële data toegang (FIDA of FiDAR) - zie hieronder

FIDA

Tegelijkertijd met de voorstellen voor PSD3 en PSR publiceerde de EC ook een voorstel over ‘Open Finance’, waarbij het delen van meer financiële gegevens dan enkel betaaldata centraal staat.

FIDA biedt een juridisch kader voor het delen van klantgegevens tussen verschillende entiteiten die actief zijn in de financiële dienstverlening. Dit stelt hen in staat om nieuwe bedrijfsmodellen te creëren gebaseerd op het verwerken en analyseren van gegevens over de financiële situatie van klanten. FIDA bouwt voor op de huidige bepalingen uit PSD2 over het delen van gegevens van betaalrekeningen tussen Account Servicing Payment Service Providers(ASPSPs, vaak banken) en Account Information Service Providers (AISPs, of rekeninginformatiedienstverleners). Zo zal FIDA bijvoorbeeld ook het delen van hypotheek- en andere kredietdata of data over verzekeringsproducten kunnen ontsluiten.

FIDA biedt een legal framework voor het delen van klanten data tussen verschillende entiteiten die actief zijn in de financiële dienstverlening.

Wanneer treden de nieuwe regels in werking?

We staan nu aan het begin van het EU-wetgevingsproces. Het is nog niet duidelijk hoe lang dit wetgevingsproces exact zal duren, maar het is mogelijk dat het voorgestelde pakket niet in definitieve vorm wordt aangenomen vóór ten minste Q2 2025.

Na definitieve goedkeuring, die behoorlijk kan afwijken van de door de EC gepubliceerde concepten, en publicatie in het Publicatieblad van de EU, zullen de teksten 20 dagen later in werking treden. Vervolgens hebben:

• lidstaten hebben 18 maanden de tijd om PSD3 te implementeren in hun nationale financiële wet- en regelgeving;
• marktparticipanten hebben 18 maanden de tijd om aan de PSR te voldoen, met uitzondering van de regels voor bevestiging van de begunstigde (ook wel 'matching service' genoemd), waarvoor betalingsdienstaanbieders 24 maanden de tijd hebben.

Meer weten?

De komende maanden zullen we je blijven begeleiden bij de veranderingen die het nieuwe regelgevingskader met zich meebrengt en de impact die de nieuwe regels zullen hebben op financiële instellingen in de EU. Als je op de hoogte wilt blijven van onze publicaties, kun je ons volgen op LinkedIn. 

Heb je vragen over de komende wijzigingen of wil je advies over de gevolgen voor jouw bedrijf? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.

Over Projective Group

Projective Group is opgericht in 2006 en is een toonaangevende veranderspecialist voor de financiële sector. Met diepgaande expertise op practices in Data, Payments, Transformatie en Risk & Compliance.

We worden binnen de sector erkend als een provider van complete oplossingen, die samenwerkt met klanten in de financiële dienstverlening om oplossingen te bieden die zowel holistisch als pragmatisch zijn. We hebben ons ontwikkeld tot een betrouwbare partner voor bedrijven die willen gedijen en bloeien in een steeds veranderend landschap van financiële dienstverlening.